مقالات عمومی

کتاب های صوتی

اهمیت کتاب های صوتی

انسان ها از کودکی خود می نشستند و والدینشان برایشان کتاب می خواندند. میل به شنیدن کتاب از کودکی در انسان ها شکل می گیرد. در دوران بزرگسالی نیز افراد علاقه دارند با خیال راحت بنشینند و کتاب موردعلاقه‌ی شان برایشان خوانده شود. علاوه بر این علاقه در دنیای امروز با وجود مشغله های فراوان افراد فرصت کافی برای مطالعه کتاب های مورد علاقه خود را ندارند. یکی دیگر از مشکلات کتاب های متنی و چاپی، دشواری مطالعه برای افراد سالمند، نابینا و کم بینا است.
 تمامی این عوامل دست به دست هم دادند تا تهیه نسخه کتاب های صوتی یا کتاب های گویا رواج پیدا کرد. برای تولید کتاب های صوتی به یک راوی و یک استودیو ضبط نیاز است. تولید کنندگان کتاب های صوتی برخلاف کتاب های چاپی نیاز به منابع طبیعی ندارند و تولید این کتاب ها صدمه ای به طبیعت نمی زند. این ویژگی های کتاب های صوتی تولید آن ها را مقرون به صرفه نیز کرده است.
 در کتاب های صوتی علاوه بر نثر نویسنده، ویژگی های راوی  نیز در جذابیت کتاب تأثیر گذار است. یک راوی باید لحنی زیبا و مناسب، تلفظی صحیح از واژگان و قدرت اجرای یکسان کتاب را داشته باشد تا کتابی با صوت زیبا به شنوندگان خود ارائه دهد.
کیفیت ضبط و کیفیت استودیو نیز در کیفیت کتاب صوتی تأثیر گذار است. زیرا کتاب های صوتی معمولاً داخل هدفون، داخل ماشین و … پخش می شوند و وجود نویز، صدای وسایل و به طور کل ،صدا های مزاحم گوش شنونده را آزرده کرده و از کیفیت نهایی کتاب بکاهد.

 

کتاب های صوتی

نحوه تولید کتاب های صوتی

کتاب های صوتی نسخه شنیداری یک کتاب هستند. برای تولید کتاب صوتی،کتاب مکتوب می تواند روخوانی شود یا به صورت نمایشنامه ای رادیویی در بیاید. کتاب های صوتی در گذشته از رادیو پخش می شدند و این نوع از خواندن کتاب از گذشته رواج داشت اما امروزه کتاب های صوتی را به صورت نوار کاست، سی‌دی، فایل ام‌پی‌تری (MP3) و تحت وب تهیه می کنند. این فرمت ها طرفداران بیشتری از رادیو دارند، زیرا این کتاب های این امکان را به شنونده می دهند تا هم بتواند راوی خود را انتخاب کند و هم این امکان را می دهد تا در هر زمانی که می خواهد به کتاب خود گوش دهد. به نمایش درآوردن کتاب های داستانی و رمان و … این ویژگی را دارد که حس و حال و فضای کتاب همراه بازی راوی حین اجرا برای شنونده تداعی شود.
برخی از راویان فایل های صوتی را تولید می کنند به نام پادکست. پادکست ها جزء کتاب های صوتی به حساب نمی آیند، زیرا هم رایگان هستند و حق مؤلف پرداخت نمی کنند و هم راوی در متن نویسنده دخل و تصرف دارد و می تواند آن را تغییر دهد. یعنی برای تولید کتاب صوتی نیاز به داشتن اجازه از مؤلف و ناشر اثر است. اما پادکست محتوایی صوتی است که متن آن را خود سازنده پادکست جمع‌آوری می‌کند.

 

مزایای استفاده از کتاب صوتی:

استفاده از کتاب های گویا از زمان ابداع این کتاب ها طرفداران خاص خود را خواهد داشت. طرفداران این کتاب های صوتی از ابتدا به دنبال مزایای این کتاب بودند. از مزایای این کتاب های صوتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • استفاده بهینه از زمان‌های غیر کارآمد و امکان انجام هم‌ زمان کارها
در ابتدای متن نیز راجع به دغدغه های دنیای امروز و کمبود زمان و فرصت مطالعه توضیح دادیم کتاب های صوتی علاوه بر اینکه برای احساس لذت بخشی به شنونده می دهند، زمان های عبث و بیهوده را می توانند به بهترین شکل برای افراد مفید کنند. از جمله زمان هایی که پرت هستند و می توان به شنیدن کتاب اختصاص داد، زمان رفت و آمد است. در طول روز زمان زیادی صرف رفت و آمد انسان ها می شود این زمان با کتاب های های گویا می تواند به بهترین شکل اداره شود. گوش کردن به کتاب های صوتی استرس روزمره انسان را کاهش داده و مسیر های طولانی و زمان های زیاد را برایشان آسان تر می کند.
 گوش کردن به کتاب صوتی به آن‌ ها کمک می‌کند در طول مسیر کمتر استرس داشته باشند و زمان برایشان سریع‌تر بگذرد و از همه مهم‌تر اینکه کتاب‌های دلخواه خود را نیز مطالعه کرده باشند. درصورتی ‌که اگر از همین زمان برای گوش دادن به کتاب گویا استفاده شود، کتاب‌های بسیاری در طول سال به همین سادگی مطالعه خواهند شد. به‌طور یقین زمان‌های بیهوده و از دست رفته برای انسان‌ها  بیشتر از این‌ مثال ها است.
  • آموزش
کتاب صوتی برای اهداف آموزشی نیز ابزاری ارزشمند به حساب می آید و هنرجو می تواند از این ابزار در زمان های پرت و عبث خود استفاده کند. حتی فرد اگر قرار است یک مطلبی آموزشی ساده را بیاموزد که نیاز به تفکر چندانی ندارد، می تواند در زمان غیر مولد از این آموزش ها استفاده کند.
  • استفاده کتاب های صوتی برای سالمندان، بیماران، ناتوانان و معلولین
ایده کتاب های صوتی اولین بار برای افرادی ناتوان مطرح شد، افرادی که بینایی درست ندارند و یا توان مطالعه را ندارند. افرادی که اوقات فراغت زیادی داشته و می توانند این زمان ها را گوش دادن به کتاب صوتی سپری کنند.  این کتاب‌های صوتی برای این افراد مانند یک موهبت است تا علاوه بر پر کردن مفید زمان های اضافی، کمک کند تا کتاب های آموزشی نیز گوش کنند.

 

کتاب های صوتی

  • ایجاد علاقه به کتاب در کودکان
مطالعه و عادت به مطالعه یک امر اکتسابی است. یعنی کودک برای داشتن عادت مطالعه باید تمرین کند. محققین معتقدند برای اینکه کودک به تمرین مطالعه بپردازد باید از سنین پایین زمان هایی از روز را صرف مطالعه کند. کودکانی که توانایی مطالعه ندارند می توانند با استفاده از کتاب های صوتی به تمرین مطالعه بپردازند و از جهتی دیگر راوی با لحن مناسب کودک، کودک را به مطالعه تشویق کند. از طرفی دیگر گوش دادن به کتاب های صوتی کودکان را برای نوشتن و خواندن آماده کرده و کودک را تشنه یادگیری می کند. کودکانی که تازه توانایی خواندن پیدا کرده اند هم می توانند هم زمان با کتاب صوتی به متن کتاب نگاه کنند تا هم مهارتشان تقویت شود و هم دایره لغاتشان افزایش پیدا کند. کودکی که هم زمان یک متن را می بیند و می شنود سریع‌تر خواندن یاد می گیرد و نحوه استفاده از لغات در جمله را بهتر درک می کند.
گوش کردن به کتاب های صوتی در کودکی، حس شنوایی و توانایی گوش کردن را در کودک تقویت می کند. این نکات یادآور می شوند که کتاب های صوتی مزیتی بیش از مطالعه کتاب را برای کودک دارد. به علاوه زمانی که کودک به کتاب صوتی گوش می دهد درگیر حس کتاب و راوی شده و درکش از محتوای کتاب بیشتر می شود. والدین باید به خاطر داشته باشند که گوش دادن به کتاب صوتی، تمام مزیت های مطالعه یک کتاب را برای کودک به همراه دارد.
  • تمرین عادت داشتن مطالعه
عادت به داشتن مطالعه تنها مخصوص کودکان نیست بسیار از بزرگسالان که مطالعه روزانه ندارند نیز باید برای مطالعه برنامه ریزی کنند. برای شروع مطالعه روزانه گوش کردن به کتاب های صوتی یکی از بهترین گزینه ها است. برخی افراد هم اعتقاد دارند که گوش سپردن به کتاب های صوتی حتی برای کسانی که به خواندن کتاب های چاپی و الکترونیکی علاقه دارند، تجربه متفاوتی به همراه داشته و می تواند به فهم عمیق تر کتاب کمک کند.
معایب کتاب‌های صوتی
یکی از مهم‌ترین ویژگی های کتاب های صوتی داشتن حق تألیف است. اما در برخی از موارد افراد شروع به تولید کتاب های صوتی بدون توجه به حق ناشر و نویسنده می کنند و  ضرر مالی‌ای زیادی به ناشران و نویسندگان می زنند. برای حل این مشکل بهتر است کتاب های صوتی را از سایت ها و فروشگاه های معتبر خریداری کرده و به صورت رایگان دانلود و یا دست به دست نکنیم.

 

کتاب های صوتی

از دیگر معایب کتاب های صوتی می توانی به این نکته اشاره کنیم که کتاب های صوتی بخشی از تخیل ما که با دیدن کلمات کتاب فعال می‌شوند را غیرفعال می‌کنند و این یعنی شنیدن کتاب دست‌کم نسبت به لمس کاغذ آن و دیدن واژه‌ها لذت‌بخش نخواهد بود. این نظریه خیلی ثابت شده نیست زیرا کتاب های صوتی همانند کتاب های چاپی قوه تخیل افراد را تقویت کرده و لذت شنیدن را نیز به مخاطب می دهد. از طرفی دیگر در دنیای امروز که سرانه مطالعه بسیار ناچیز و کم است، کتاب های صوتی اگر تغییر ناچیز در این آمار ایجاد کنند خود قدمی بزرگ است.
از دیگر معایب کتاب های صوتی می توان به این نکته اشاره کرد که در زمان شنیدن کتاب های صوتی امکان نت برداری وجود نداشته و یا خیلی مشکل است. از طرفی دیگر شما امکان جست و جو در فهرست و محتوای کتاب ندارید که خود مشکلی بزرگ است.
از دیگر معایب کتاب های صوتی می توان به نداشتن قسمت توضیحات، پیوست ها، لیست واژگان، پانویس ها و … اشاره کرد.
کلام آخر
با توجه به مزایا و معایبی که برای کتاب های صوتی ذکر شد، لازم است یادآور شویم که کتاب‌های کاغذی جایگاه خودشان را دارند و کتاب‌های دیجیتالی و صوتی هم همین‌طور. بهتر است یاد بگیریم که از کدام کتاب به کدام صورت استفاده کنیم، یاد بگیریم که کدام کتاب‌ها را به شکل کاغذی بخریم و کدام را الکترونیکی و صوتی تهیه کنیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.